Kreatinin Testi Nedir, Nasıl Yapılır, Sağlığımız İçinin Önemi Nedir?
Kreatinin seviyenizi neden kontrol etmelisiniz?
Kreatinin seviyesi, böbrek fonksiyonlarının çalışmasında oldukça güvenilir bir referanstır. Yüksek kreatinin seviyesi, bozulmuş böbrek fonksiyonunu veya böbrek hastalığını gösterir.
Böbrekler herhangi bir nedenle fonksiyonlarını yitirdiğinde, kreatinin böbrekler tarafından yetersiz klirensi nedeniyle kandaki kreatinin seviyesi yükselecektir. Anormal derecede yüksek kreatinin seviyeleri bu nedenle böbreklerin olası işlev bozukluğu veya yetmezliği konusunda uyarır. Bu nedenle standart kan testleri rutin olarak kandaki kreatinin miktarını kontrol eder.
Böbrekler tarafından vücuttan ne kadar kreatinin atıldığı hesaplanarak böbrek fonksiyonunun daha kesin bir ölçüsü tahmin edilebilir. Bu, kreatininklirensi olarak adlandırılır ve böbrekler tarafından süzülme hızını (glomerülerfiltrasyon hızı veya GFR) tahmin eder. Kreatininklirensi iki şekilde ölçülebilir.
- Serum (kan) kreatinin düzeyi, hastanın kilosu ve yaşı kullanılarak bir formülletahmin edilebilir.
- Kreatininklirensi ayrıca 24 saatlik idrar örneği toplanarak ve ardından kan örneği alınarak daha doğrudan ölçülebilir. Hem idrar hem de kandaki kreatinin seviyeleri belirlenir ve karşılaştırılır.
Sağlıklı kadınlar için normal kreatininklirensi 88-128 mL/dk’dır. Erkekler için ise 97 ila 137 mL/dk’dır.
Kan üre nitrojen (BUN) seviyesi, böbrek fonksiyonunun başka bir göstergesidir. Üre ayrıca böbrek fonksiyonu bozulduğunda birikebilen metabolik bir yan üründür. BUN-kreatinin oranı genellikle böbrek fonksiyonu ve bunun olası altta yatan nedeni hakkında tek başına kreatinin düzeyine kıyasla daha kesin bilgi sağlar. BUN dehidrasyon ile artar.
Son zamanlarda, bebeklerde yüksek kreatinin seviyeleri kan zehirlenmesi ile ilişkilendirilirken, yetişkin erkeklerde yüksek seviyeler artan prostat kanseri riski ile ilişkilendirilmiştir.
Normal seviyekreatinin seviyeleri nelerdir?
- Kandaki normal kreatinin seviyeleri, yetişkin erkeklerde desilitre (dL) başına yaklaşık 0,6 ila 1,2 miligram (mg) ve yetişkin kadınlarda desilitre başına 0,5 ila 1,1 miligramdır. (Metrik sistemde, bir miligram, bir gramın binde birine eşit bir ağırlık birimidir ve bir desilitre, bir litrenin onda birine eşit bir hacim birimidir.)
- Sadece bir böbreği olan bir kişinin normal seviyesi yaklaşık 1.8 veya 1.9 olabilir.
- Bebeklerde 2.0 veya daha fazlasına ve yetişkinlerde 5.0 veya daha fazlasına ulaşan yüksek kreatinin seviyeleri, ciddi böbrek yetmezliğine işaret edebilir.
Yüksek kreatinin seviyesi sonucu oluşabilecek semptomlar nelerdir ?
Böbrek fonksiyon bozukluğunun (böbrek yetmezliği) semptomları çok değişkendir. Bazı hastalarda, herhangi bir semptom olmaksızın, kan testlerinde tesadüfen ciddi böbrek hastalığı bulgusu ve yüksek kreatinin bulunabilir.
Genelsemptomları ise:
-
- Susuz hissetmek,
- Yorgunluk ,
- İştah kaybı,
- Uykusuzluk ,
- Aşırı idrara çıkma veya normalden daha az idrara çıkma,
- Şişme ( ödem ),
- Nefes darlığı ,
- Diğer birçok spesifik olmayan semptom (örneğin mide bulantısı , kusma , nöropati ve kuru cilt ).
Kandaki kreatinin seviyesinin artışına ne sebep olur?
Böbreklerin çalışmasını engelleyecek herhangi bir durumun kandaki kreatinin seviyesini yükseltmesi muhtemeldir. Böbrek fonksiyon bozukluğuna (böbrek yetmezliği , azotemi) yol açan sürecin uzun süreli mi yoksa yeni mi olduğunu anlamak önemlidir .
Erişkinlerde uzun süreli (kronik) böbrek hastalığının en yaygın nedenleri şunlardır:
- Yüksek tansiyon ve
- Diyabet .
Yüksek seviye kreatinin diğer nedenleri şunlardır:
- Bazı ilaçlar (örneğin, simetidin [ Bactrim ]) bazen anormal derecede yüksek kreatinin seviyelerine neden olabilir.
- Serum kreatinin, çok miktarda et tüketimi sonra geçici olarak artabilir; bu nedenle beslenme kreatinin ölçümünde rol oynayabilir.
- Böbrek enfeksiyonları, rabdomiyoliz (anormal kas yıkımı) ve idrar yolu tıkanıklığı da kreatinin düzeylerini yükseltebilir.
