Çocuklarda Kekemelik Neden Olur?
Kekemelik nedenleri nelerdir? Çocuklarda kekemelik neden olur? Kekemeliğin çözümü mümkün müdür? Çocuklarda dil gelişimi…
Hiç kimse her zaman mükemmel konuşamaz; hepimiz zaman zaman konuşma sorunları yaşarız. Akıcı konuşma becerilerine herkes sahip olamıyor. Birçoğumuz biraz uzun bir konuşma yaparken, “ııııı” yaparak akıcılığı bozarız.
Kekeme olan insanlarda bu aksaklıklar veya konuşma problemleri, daha şiddetlidir ve uzun sürelidir. Bazı kimselerin yaşadığı kekemelik, çocuklukta geçer. Bazı insanlar içinse kekemelik sorunu yetişkinlikte de görülmeye devam eder. Peki! Kekemelik neden olur?
Kekemelik Neden Olur? Kekemeliğin Nedenleri Nelerdir?
“Kekemelik neden olur” sorusu, çocukları bu sorunu yaşayan anne-babaların cevabını aradığı önemli bir sorudur. Çünkü ebeveynler çocuklarını, birtakım sorunları onların yaşamasındansa kendisi yaşamayı tercih edecek kadar çok sever.
Konunun uzmanları kekemeliğin, genetik, dil gelişimi, çevresel faktörler, yaşanan şiddetli travmalar, beyin yapısı ve işlevi gibi faktörlerin bir araya gelmesinden kaynaklandığını düşünüyor. Bütün bu faktörlerin birkaçı veya tamamı bir araya gelerek kekemeliğe neden olabiliyor.
Kekemelik ve Dil Gelişimi
Kekemelik genellikle çocukların dil becerilerinin hızla geliştiği iki ila sekiz yaş arasında ortaya çıkar. Kekeleyen birçok çocuk tam olarak ne söylemek istediğini bilir. Ancak motor becerileri kelimeleri tek seferde çıkarmaya tam olarak hazır değildir.
Çocuklar daha uzun ve daha karmaşık cümleler kurarken, beyinleri daha fazla işlem yapar. Beyinden beklenen bu işlemler, kelimeleri çıkarmakta beyni zorlayabilir. Yahut beynin gönderdiği sinyaller, motor beceriler gelişmediği için dudaklardan dökülemez ve bu durum kekemeliğe neden olur.
Elbette tüm çocuklarda gelişim farklılık gösterir. Çocuklarda meydana gelen hızlı dil gelişimi de, akıcı konuşmak konusunda çocukların sorunlar yaşamasına sebep olabilir. Kekeleyen bazı çocukların konuşma ve dil gelişimlerindeki gecikmeler, DEHB (Dikkat Eksikliği Bozukluğu) ve öğrenme güçlükleri gibi akıcılığı engelleyecek başka sorunlarla birlikte görülebilir. Gelişim dönemindeki çocuklar için, çevresel faktörlerle birlikte kekemeliğe genetik bir yatkınlık, kekemeliklerinin zamanla artmasına ve yetişkinlikte devam etmesine neden olabilir. Kekemelik neden olur ve uzun süre neden geçmez sorularının cevaplarından biri de budur.
Kekeleyen İnsanlarda Beyin Aktivitesi
Kekemeliğe tek bir faktör sebep olmasa da, bu konudaki baskın görüş, genetik, dil gelişimi ve çevrenin birleşiminin, kekeleyen insanların beyin aktivitelerini etkileyebileceğini öne sürüyor.
Kekeleyen kişilerde beynin dilden sorumlu bölgeleri farklı görünebilir ve çalışabilir. Beyin görüntüleme çalışmalarından elde edilen bulgular, kekeleyen yetişkinlerde daha fazla sağ yarımküre faaliyeti olduğunu ve konuşma üretiminden sorumlu olan sol yarımkürede daha az faaliyet olduğunu göstermektedir. Kekeleyen bazı kişiler işitsel bilgileri işlemede daha fazla güçlük çekerler ve duyusal-motor işlemlerde daha yavaş tepki verirler. Genel olarak araştırmalar, kekemelik meydana geldiğinde beyinde dilden sorumlu bölgenin farklı göründüğünü ve çalıştığını göstermiştir.
Kekemelikte Genetik Faktörler
Kekemeliğin ailede bir öyküsü varsa, çocuklarda kekemelik görülmesi söz konusu olabilir. Yani kekemelik genetik faktörlerden de etkilenir. Kekeleyen çocukların genellikle kekeleyen akrabaları vardır. Aynı genetik yapıyı paylaşan tek yumurta ikizleri, çift yumurta ikizlerine göre daha benzer kekemelik kalıplarına sahiptir. Ayrıca kekemeliğin erkekleri kadınlardan daha fazla etkilediği ve kız çocuklarının yetişkin olduklarında kekemeliğe devam etme olasılıklarının daha düşük olduğu biliniyor.
Kekemelik konusunda yapılan araştırmalar, kekemeliğe sebep olan belirli bir genin olmadığını ortaya koyuyor. Bununla birlikte, ailenizde kekemeliğin bir öyküsü varsa, bu sorunun çocuklarda da görülmesi mümkün olabiliyor.
Kekemelikte Duygular ve Çevre
“Kekemelik neden olur” sorusunun cevabı bazen çocukların yaşadığı duygusal sorunlarda çevre faktörlerinde aranabilir. Çocuklar konuşmalarının akıcı olmadıklarının farkına vardıkça ve konuşmayla ilgili gelişen olumsuz duygular, yaşadıkları gerilimi artırabilir ve iletişim kurma becerilerini daha da etkileyebilir. Mizaçlarına bağlı olarak, bazı çocuklar konuşurken diğerlerine göre daha fazla duygusal uyarılma ve kaygı yaşayabilirler.
Duygusal faktörlerin ölçülmesi zordur ve kekemeliğin birincil nedeni olarak kabul edilemez. Bununla birlikte olumsuz duygular, dil gelişiminin kritik bir döneminde kekeleyen çocuklara ek bir bilişsel yük getirebilir.
Edinilmiş Kekemelik Nedir?
Kekeleyen çoğu insan, çocuklukta iletişim kurmayı öğrendikleri gelişim döneminde kekemeliğe başlar. Daha nadir durumlarda, kekemelik beyin hasarı veya ciddi psikolojik travmanın sonucudur. “Edinilmiş kekemelik” olarak bilinen bu kekemelik biçimi, hem nedenleri hem de tezahürleri açısından gelişimsel kekemelikten farklıdır.
Kekemelikle İlgili Yanlış Düşünceler
Kekemeliğe neyin sebep olduğuna dair teoriler içeren birçok yaygın mit/inanış vardır. Kekemeliğin nedenleri konusunda tek bir sebep göstermenin mümkün olmadığını göz önünde bulundurarak;
Kekemelik çocukların ebeveynlerinden kaynaklanmaz.
Kekemelik, bir çocuğun dikkat çekmek için başvurduğu bir yol değildir.
Kekemelik psikolojik bir sorun değildir (her ne kadar psikolojik etkileri olsa da)
Kekemelik, beyin hasarı veya düşük zeka belirtisi değildir.
Kekemelik başka bir dil öğrenmekten kaynaklanmaz (ancak iki dillilerde farklı şekilde ortaya çıkabilir)
En önemlisi, kekemelik kimsenin suçu değil!
Kekemelik neden olur, kekemeliğin nedenleri nelerdir sorularının cevaplarını artık biliyoruz. Peki! Kekemeliğin çözümü mümkün müdür? Kekemelik tedavi edilebilir mi?
Kekemeliğin Çözümü ve Tedavisi
Gelişimsel kekemelikte genellikle tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Çocuklar zaman içinde düzgün ve akıcı konuşma becerilerini kazanır. Psikiyatr veya konuşma terapistlerinin yapacağı kapsamlı bir tetkik sonucunda uygulanacak tedavi yöntemi seçilir.
Kekemeliğin çözümü konusunda izlenen birkaç yol vardır. Kişiden kişiye değişen kekemelik tedavi yöntemleri uygulanır. Kekemelik tedavisi her zaman kesin sonuçlar vermeyebilir. Ancak etkili iletişim becerileri geliştirmek, konuşmada akıcılığı artırmak, sosyal hayata katılmak, okul ve iş hayatında sorunlar yaşamamak konusunda destekleyicidir. Konuşma terapisi, çocuğun konuşurken yaşadığı kesintileri azaltacak ve özgüven kazanmalarını sağlayacaktır.
Kekeme Çocukların Ailelerine Öneriler
Anne-babalar, kekemelik sorunu yaşayan çocuklarını sabırla dinlemeli, kelimelerini tamamlamamalıdır.
Kekeme çocukla sakin ve tane tane konuşun.
Sorularınızı sırayla sorun.
Dikkatle dinleyin.
Konuşmalarına müdahale etmeyin.
Özgüvenlerini destekleyin.
Bir psikiyatrdan veya konuşma terapistinden yardım alın.
Ailenin, kekeme çocuğa vereceği psikolojik desteğin çok önemli olduğunu unutmayın.
