Bebeklere Televizyon İzletmek Doğru Mudur?
Bebeklere televizyon izletmek doğru bir davranış mı? Bebekler ne zaman TV izlemeli? Bebeklerin TV izlemesi için kaç aylık olması gerekir? TV izleyen bebekler ne gibi sorunlar yaşayabilir?
Kimi zaman ebeveynlerden, “3 aylık bebeklerin televizyon izlemesi, onlara herhangi bir zarar verir mi” gibi sorular alıyorum. Peşinen belirtmekte yarar görüyorum; 18 aydan önce bebeklerin TV izlemesi veya mobil cihazları kullanması doğru değildir. Bunu söylediğimde birçok ebeveyn duraksıyor ve bahaneler üretmeye başlıyor. Ancak bu konunun herhangi bir bahanesi olamaz. Kimi anne-babalar, zararlı ve yanlış olduğunu bile bile bebeklerine televizyon izletmeye ve ellerine telefon vermeye devam ediyor. Birçok anket ve araştırmanın sonucu, 1 yaşından küçük bebeklerin ortalama %92’sinin eline mobil cihaz verildiğini, bu bebeklerin ciddi bir bölümünün televizyon izlemeye henüz 4 aylıkken başladığını ortaya koyuyor.
Çok sayıda anne-babanın, “Ama bebeğim televizyon izlemekten hoşlanıyor” dediğini duyuyorum. Bebekler ekrandaki parlak renklere ve hareketlere bakabilir ancak beyinleri tüm bu tuhaf resimlerden bir anlam çıkaramaz. Bir bebeğin beyninin, ekranda gördüklerini gerçek dünyayla ilişkilendirmesi ve anlamlandırabilmesi, 18 aylık oluncaya kadar mümkün değildir.
Bebeklerin ve küçük çocukların öğrenmesi gereken en önemli şey, etraflarındaki insanlarla etkileşim kurmaktır. Elbette cep telefonu veya bilgisayar aracılığıyla, uzaktaki dedesi, ninesi veya herhangi bir başka akrabasıyla görüntülü iletişim kurmasında sakınca yoktur. Ancak günlük hayatta, nesnelere dokunmaları, sallamaları, fırlatmaları ve hepsinden önemlisi, anne-babaları, kardeşleriyle iletişim kurmaları gerekir. Cep telefonu veya tabletler, küçük çocuklara bir ekrana dokunmayı ve kaydırmayı öğretebilir. Fakat araştırmalar bu becerilerin gerçek dünyada herhangi bir işe yaramadığını gösteriyor. Yani bebeklere TV izletmek veya ellerine cep telefonu vermek hiçbir işe yaramıyor, aksine onlara zarar veriyor.
Bebeklere Televizyon İzletmenin Zararları Nelerdir?
Bebeklere televizyon izletmek, bilhassa günlük işlerini yapmak isteyen annelerin sıklıkla yaptığı bir davranıştır. Anneler (bazen de babalar), televizyon, cep telefonu veya bilgisayarları bebek bakıcısı olarak kullanmaktan vazgeçmeli.
Elbette küçük yaştaki çocuklar ve bebekler televizyon izlemekten hoşlanırlar. Peki! Bebeklerin TV izlemesi ne gibi zararlara sebebiyet verir?
Bazen de şöyle bir yaklaşımla karşılaşıyorum;
“Bebeğime televizyon izletirken çok daha kolay yemek yedirebiliyorum. Ne yapalım? Aç kalmasındansa televizyon izleyerek yemek yemesi daha doğru.” Hiçbir bebek televizyon izlemediği için aç kalmaz. Fakat 18 aydan önce TV izleyen bebekler, dil gelişimi, okuma becerileri ve kısa süreli hafıza üzerinde kalıcı olumsuz etkilerle karşı karşıya kalıyor. Ayrıca televizyon izleyen bebekler, uyku ve dikkat sorunları da yaşıyor.
Meşhur bir söz vardır, “Ne yersen osun.” O zaman beyin de deneyimlediği şeydir. Yani bebeklerin izlediği videolar, onların beyinlerine yedirdiğiniz abur cuburlar gibidir.
Sorun, yalnızca küçük çocukların ve bebeklerin televizyon izlerken yaptıklarında değil, yap(a)madıklarındadır. Özellikle, çocuklar diğer insanlarla etkileşime girerek öğrenmeye meyillidir. Bu, yaratılıştan gelen bir özelliktir. Bilhassa yeni yürümeye başlayan çocuk ve ebeveyn arasındaki iletişimde, yüz ifadeleri, beden dili, ses tonu çok önemlidir. Ancak bebeklere televizyon izletmek bu iletişimi tamamıyla durdurur. Bu sadece bebekler televizyon izlerken değil, anne-babalar televizyon izlerken de böyledir. Halbuki çocukların en büyük ihtiyacı, ilgi ve sevgidir. Televizyon, cep telefonu veya bilgisayar değil.
Bebeklere Televizyon İzletmek Aranızdaki İletişimi Koparır
Yürümeye başlayan bir bebeğin, siz mutfakta yemek pişirirken yanınızda olması, zarar görmeyecekleri mutfak gereçleriyle oynaması ve ara sıra göz göze gelerek sizinle iletişim kurması, televizyon karşısında pasif bir biçimde oturmalarından çok daha iyidir.
Öte yandan, kimse izlemiyor olsa bile arka planda televizyonun açık olması dil gelişimini geciktirmeye yeter. Normalde bir ebeveyn, küçük bir çocuk yanındayken saatte yaklaşık 940 kelime konuşur. Televizyon açıkken bu sayı 770’e düşer! Daha az kelime, daha az öğrenme anlamına gelir.
Yeni yürümeye başladıkları dönem, çocukların uzun süreli dikkatinin geliştiği dönemdir. Çok fazla TV izleyen bebekler, okul çağına geldiklerinde yüksek bir olasılıkla dikkat sorunu yaşamaya başlar.
Bebekler Ne Zaman TV İzlemeli? Bebeklerin Televizyon İzlemesi İçin Doğru Yaş Nedir?
Şimdi geldik ebeveynlerin en çok merak ettiği sorunun cevabına;
Bebekler ne zaman televizyon izlemeli?
2 yaşından sonra bebeklere televizyon izletilebilir. Tabi bu günlük 1 saati geçmemelidir. Okul öncesi yıllarda bazı çocuklar, eğitici programlar aracılığıyla televizyondan bazı becerileri öğrenebilir. Çocuklar için hazırlanmış kaliteli programlar çocuklara, okuryazarlık, matematik, bilim, problem çözme ve olumlu sosyal davranışları öğretebilir. Burada önemli olan şey ve ebeveynlere düşen görev, gerçekten çocuğunuza fayda sağlayacak programları seçmektir. Çocukların ruh dünyasına zarar verecek, gelişimlerini olumsuz etkileyecek programları izlemelerine asla izin verilmemelidir.
Doğal olarak, çocuklar ebeveynleriyle birlikte TV izlerken veya mobil uygulamaları kullanırken daha fazla şey öğrenirler. Burada önemli olan içeriğin kalitesidir. Çocuklar için hazırlanmış bütün programlar çocuklara bir şeyler öğretir veya onları eğlendirir. Ancak çocuklara, dil gelişimlerine katkı sağlayacak, matematik öğrenmelerine yardımcı olacak programlar izletmeniz çok daha doğru olacaktır.
Bebeklere televizyon izletmek söz konusu olduğunda, izledikleri program yararlı bir program da olsa 2 yaşından beş yaşına kadar günde 1 saati geçmemelidir. Bu yaş grubu için daha fazlası zararlıdır.
Ayrıca, TV ekranında, cep telefonunda veya bilgisayarda da izleseniz, televizyon televizyondur. Hangi araçla izlediğinizin bir önemi yoktur.
Özetle;18 aydan bebeklere televizyon izletmek doğru değildir. Bebeklerin TV izlemesi için 2 yaşına girmelerini beklemelisiniz. 2 yaşla 5 yaş arasında günde maksimum 1 saat televizyon izlemelerine izin vermelisiniz. İzleyecekleri programların kalitesine dikkat etmelisiniz.
