Anlayarak Hızlı Okuma Teknikleri Nelerdir? (8 İpucu)

Anlayarak Hızlı Okuma Teknikleri Nelerdir? (8 İpucu)

Anlayarak hızlı okuma teknikleri nelerdir? Hızlı okuma ve anlama ama nasıl? Anlayarak hızlı okumak için neler yapmalıyım?

Anlayarak hızlı okuma gerçekleştirebilmek, tüm kitapseverlerin ve sınavlara hazırlanan öğrencilerin en büyük arzularından biridir. Bunun için, anlayarak hızlı okuma kursu veya anlayarak hızlı okuma kitabı alanımız çoktur. Kitaplara gelen son zamlardan ve anlayarak hızlı okuma eğitimi alma şansı olmayan kimseler için bu makaleyi kaleme almaya karar verdim. Bu makaleyi dikkatle okuyan ve anlatacaklarımı uygulamaya koyan herkes, hızlı okuma ve anlama konusunda temel bilgilere sahip olacak.

Bir hızlı okuma uzmanı olarak; anlatacaklarımı, bir nevi anlayarak hızlı okuma egzersizleri olarak düşünüp kitap okurken uygulamaya koyarsanız muhakkak faydasını göreceksiniz.

Peki! Hızlı ve anlayarak okuma yapmak zor mu?
Cevap; Kesinlikle hayır!
Hızlı okuma ve anlama teknikleri konusunda bilgi sahibi herkes, rahatlıkla hızlı ve anlayarak okuma yapabilir.

Anlayarak Hızlı Okuma Teknikleri Konusunda 8 İpucu

1. Bir Amaçla Okuyun

Anlayarak hızlı okuma konusunda yapılacak ilk şey, bir amaçla okumaktır. Elinizdeki kitabı okurken neyi amaçlıyorsunuz? Yeni bilgiler edinmek mi? Yeni bir beceri kazanmak mı?  Yoksa yazma kabiliyetinizi geliştirmek mi? (Dolmadan taşamazsınız)

Eğer dikkatiniz dağılırsa veya beyniniz okuduğunuz bilgiyi kaydedemiyorsa, o bilgiyi zaman içinde kaybedersiniz. Bu nedenle okumaya başlamadan önce bir amaç belirlemeniz gerekir. Elbette verilen bir ödevi yapmak dışında, roman, hikaye, şiir veya deneme türlerinde bir kitap okuyorsanız, bir amaç belirlemenize gerek olmayacaktır.

2. İçindekiler Bölümünü Okuyun

Birçok kimse kitapların “içindekiler” bölümünü atlar. Halbuki kitaba başlarken “içindekiler” bölümünü okumak, kitabı bir bütün olarak algılamamızı sağlar. Bunu bir nevi yola çıkarken baktığımız bir harita gibi düşünebiliriz. Bir güzergah belirlemeden yola çıkılmaz. Elbette bir kitabı “içindekiler” bölümünü okumadan bitirebilirsiniz. Ancak bu bölümü okuyarak başlarsanız, odaklanmanız çok daha kolay olacak, kitapta anlatılanlar hakkında fikir sahibi olduğunuz için merak duygusuyla zaman kaybetmeyeceksiniz.

3. Önsözü Okuyun

Günümüzde yayımlanan birçok kitapta önsöz bulunmuyor. Ancak okuyacağınız kitapta önsöz varsa mutlaka okuyun. Bir kitabı hızlı ve anlayarak okumak istiyorsanız, kitabın ana fikrini bilmelisiniz. Kitapların ana fikri genellikle önsözde yer alır. Önsözü okuduğunuzda kitap hakkında genel bir bilgiye sahip olursunuz.

4. Yüksek Sesle Okumayın

Yüksek sesle okumak, okumaya yeni başlayan çocuklar için harika bir yoldur fakat yetişkin bir bireyin yüksek sesle okuması hızını yavaşlatır. Çünkü yazıları sesli okuduğumuzda, sessizce okuduğumuza nazaran beynimiz biraz daha fazla çalışmak zorundadır. Okuma eylemi, bilgiyi sesli okusanız da sessizce okusanız da beyninizin broca adı verilen bölgesini kullanır. Sessiz okuma ile sesli okuma arasındaki en büyük fark, konuşma eyleminin beyninizin fazladan birkaç işlem daha yapmasını gerektirmesidir.

Beyindeki broca bölgesi, beynin kafanızdaki düşünceleri konuşma yoluyla anlamlı ifadelere dönüştürmekle ilişkili kısmıdır. Yüksek sesle okuduğumuzda beynimiz sayfadaki kelimeleri görmekle kalmaz, aynı zamanda kelimeleri duyma ve konuşma işlemini de gerçekleştirir. Hatta yüksek sesle okurken bazen tekrar tekrar okuma gereksinimi duyarsınız çünkü gördüklerinizle duyduklarınızın aynı olup olmadığını teyit etmek istersiniz.  Bu nedenle anlayarak hızlı okumak için, yüksek sesle okumanıza hiç gerek yoktur.

5. Hayalinizde Canlandırın

Görselleştirme de diyebileceğimiz hayalinizde canlandırma yaparak kitap okumak, okuduklarınızı kolaylıkla hafızaya almanıza yardımcı olacak güzel bir yöntemdir. Kurgusal olmayan bir kitap veya makale okuyor olsanız bile, görselleştirme en işe yarar anlayarak hızlı okuma yöntemleri arasındadır.

Buradaki amaç, okuduğunuz bilgilerin işlenmesi, hayalen zihninizde resmedilmesi veya görselleştirilmesidir. Yazar, kullanmanız için bir sistemin ana hatlarını veriyorsa, o sistemin çeşitli yönlerine bakın. Görselleştirme yaparken beyninizin sağ ve sol lobunu aynı anda kullanırsınız ve bu hafızanızda kalıcı olma ihtimalini arttırır.

Özellikle roman ve hikaye okurken, okuduklarınızı zihninizde kolaylıkla canlandırabilirsiniz. Herhangi bir kişisel gelişim kitabı okurken de hayalinizde canlandırma yöntemini kullanabilirsiniz.

6. İşaretleme Yöntemi

   Hızlı ve anlayarak okuma konusundaki bu yöntem, ilk olarak 1950’li yıllarda Evely Nielsen Wood isimli bir öğretmen tarafından kullanılmıştır. Parmağınızı veya dikkatinizi dağıtmayacak bir kartı, okuduğunuz satırın altında gezdirerek ilerleyin. Bunu yaparken her bir satırı 1 saniyede okumayı hedefleyin. Bu yöntem aynı zamanda gözünüzün alttaki satıra kaymasını ve dikkatinizin dağılmasını da engelleyecektir.

   7. Tracker-and-Pacer Yöntemi

   Bu yöntemdeyse bir önceki yöntemi kalemle yapıyoruz. Yani satırın altında bir kalem gezdirerek okuyoruz. Yine hedefimiz her satırı 1 saniyede okumak. Bu iki yöntem, daha çok hızlanmanıza yardımcı olacak yöntemlerdir. Tekrar ettikçe ve bu yöntemleri kullanarak okuma yaptıkça, anlayarak hızlı okuma oranınız da artacak, cümleleri tekrar okuma ihtiyacınız azalacaktır.

   8. Tarama Yöntemi

   Bu yöntem, hızlı okuma egzersizleri arasında sıklıkla kullanılan yöntemlerden biridir. Her satırın ilk iki ve son iki kelimelerini okuyarak uygulanır. Amacı, gözlerinizin hızlı hareket etmesini sağlamak ve çevresel görüş açınızı genişletmektir. Birkaç hafta bu yöntemi denediğinizde okuma hızınızın ciddi oranda artığını görebilirsiniz.

   Neden Hızlı Okuma ve Anlama Tekniklerini Kullanmalısınız?

   Öncelikle hızlı okumak ve anlayarak okumak arasında ilk bakışta önemli bir fark olduğunu bilmek gerekir. Hızlı okumanızı gerektirecek herhangi bir durum yoksa, sindirerek okumanızı öneririm. Fakat sınavlara hazırlanıyorsanız ve bitirmeniz gereken çokça kaynak varsa hızlı okuma egzersizleri yardımıyla hızlanmanız gerekebilir. Yahut okunacak birçok kitap, gezilecek çok yer, dinlenecek çok şarkı var felsefesine sahipseniz, yine hızlı okuma konusunda kendinizi geliştirmek istemenizi anlarım. Aksi halde bir roman, öykü, şiir veya deneme kitabını yavaş yavaş okumak çok daha keyiflidir.

   Anlayarak hızlı okumak ise epeyce çalışma ve pratik gerektirir. Bazı araştırma sonuçlarına göre, hızlı okurken zihnimiz daha az bilgiyi yedekleyebiliyor. Bu nedenle, hızlı okuma tekniklerinin yanı sıra hafıza teknikleri konusunda da eğitim almak gerekebilir.

   Hızlı okumayla anlayarak okuma arasındaki farkı iki örnekle açıklayayım;

   Hızlı okumak, bir bahçede gezinirken, her bir ağaca, her bir çiçeğe, her bir yaprağa detaylıca bakmak yerine, bahçenin hakim bir köşesine oturup manzarayı izlemek gibidir.
   Bir başka örnekle; Muhteşem bir tabloya 30 cm mesafeden piksel piksel bakmak anlayarak okumaya, geri çekilip 2 metreden incelemekse hızlı okumaya benzer. Yakından baktığınızda her bir inceliği ve fırça darbesini görebilirsiniz. Uzaktan baktığınızdaysa büyük resmi görürsünüz lakin detayları hakkında fikir sahibi olamazsınız.

   Tercih sizin! Bir kitabı hangi amaçla okuyorsanız, buna göre bir strateji belirleyebilirsiniz. Şahsen artık birçok detayına hakim olduğum mesleki bir kitap veya kişisel gelişim kitabı okurken hızlı okuma tekniklerini kullanıyorum. Çünkü birçok kitapta benzer konular anlatılıyor. Aradaki farklı yorum ve bakış açılarını anlamak yeterli oluyor. Ancak edebi türden bir kitap okurken sindire sindire okumayı tercih ediyorum.

   Anlayarak Hızlı Okuma Hakkında Son Öneriler

   * Dikkatinizi dağıtacak her şeyden uzakta, uygun bir ortamda kitap okuyun. Bilhassa cep telefonu vb. dikkat dağıtıcılardan uzak durun.
   * Sakin kalın ve sizde hangi tekniğin daha işe yarar olduğunu görmek için zaman tutarak okuma yapın.
   * Kitabın neresinde hızlı neresinde yavaş okuma yapacağınıza iyi karar verin.
   * Bol bol pratik yapın.

Son olarak;

En başta da dediğim gibi; anlayarak hızlı okumak çok zor değildir ama sabırlı olmayı ve çalışmayı gerektirir. Yukarıdaki ilk 5 maddede anlayarak okumak hakkında bilgiler yer alıyor. Son üç maddede verdiğim yöntemlerse hızlanmanızı sağlıyor. Her ikisini birden yapabildiğinizde, anlayarak hızlı okumak konusunda epeyce yol alabilirsiniz.